Đạo đức xuất bản

1. Đối với Tạp chí Khoa học Trường Đại học Trà Vinh (TVUJS)

- TVUJS hoạt động theo đúng tôn chỉ, mục đích trong giấy phép hoạt động do Bộ Thông tin và Truyền thông cấp; tuân thủ quy định về hoạt động báo chí và xuất bản của Luật Báo chí.

- TVUJS cam kết tuân thủ đạo đức xuất bản phù hợp với các hướng dẫn và tiêu chuẩn của COPE (Committee on Publication Ethics), tuân thủ các nguyên tắc của COPE’s core Practices, Best Practices Guidelines for Journal Editors và Guidelines on Good Publication Practices; cũng như tuân thủ các quy định về hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới Sáng tạo, quy định về sở hữu trí tuệ của Luật Sở hữu Trí tuệ.

- TVUJS có quyền công bố, xuất bản bài viết của Tác giả gửi đăng trên các ấn phẩm của TVUJS. Các bản thảo gửi đến TVUJS đều được đánh giá một cách công bằng, khách quan, nghiêm túc dựa trên nội dung khoa học, không có sự phân biệt giới tính, chủng tộc, tôn giáo, nơi công tác, học hàm, học vị… của Tác giả. Tất cả bản thảo đều được gửi sơ duyệt, phản biện, biên tập, duyệt đăng thông qua hệ thống bình duyệt trực tuyến của TVUJS để đảm bảo tính công khai, minh bạch cho tất cả các bên tham gia. TVUJS tuân thủ nghiêm ngặt chính sách độc lập trong sơ duyệt, phản biện, biên tập, xuất bản; không bị chi phối bởi bất kì thỏa thuận nào với bên thứ ba hoặc nhà tài trợ quảng cáo (nếu có).

- TVUJS cam kết thực hiện và tuân thủ các quy định của pháp luật và các văn bản hướng dẫn liên quan đến bảo mật thông tin cá nhân. TVUJS cam kết chỉ sử dụng các thông tin mà người dùng (tác giả, độc giả, biên tập viên, người phản biện) cung cấp vào các mục đích đã được tuyên bố, không cung cấp cho bất kì bên thứ ba nào khác hay dùng vào bất kì mục đích nào khác, trừ trường hợp phải cung cấp thông tin theo quy định của pháp luật.

- TVUJS sử dụng công cụ iThenticate để kiểm tra sự trùng lắp của các bản thảo và để phòng chống đạo văn. Tất cả bản thảo gửi đến TVUJS đều được kiểm tra trùng lắp trước khi thực hiện quy trình bình duyệt. Tạp chí chỉ tiến hành bình duyệt, xuất bản đối với bản thảo có tỉ lệ trùng lắp không vượt quá 25%.

2. Đối với Biên tập viên

Biên tập viên đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính liêm chính học thuật của TVUJS. Các trách nhiệm chính bao gồm: ra quyết định xuất bản, quản lí quá trình bình duyệt, bảo mật thông tin, đảm bảo tính minh bạch – công bằng, và công bố xung đột lợi ích.

- Quyết định xuất bản: Biên tập viên có quyền độc lập trong việc lựa chọn bản thảo gửi Tổng Biên tập để xem xét xuất bản. Quyết định này phải tuân thủ chính sách của TVUJS cũng như các quy định pháp lí liên quan. Biên tập viên chịu trách nhiệm về các vấn đề vi phạm của bản thảo.

- Quản lí quá trình bình duyệt: Biên tập viên cần đảm bảo quá trình bình duyệt được thực hiện công bằng, khách quan và đúng thời hạn. Mỗi bản thảo phải được gửi đến ít nhất hai chuyên gia phản biện độc lập. Khi cần thiết, có thể mời thêm phản biện để đảm bảo chất lượng xuất bản. Việc lựa chọn người phản biện phải dựa trên chuyên môn phù hợp và tuân thủ các nguyên tắc đạo đức nhằm tránh gian lận.

- Bảo mật: Biên tập viên phải giữ bí mật tuyệt đối về các bản thảo và thông tin liên quan đến quá trình phản biện, không được tiết lộ cho bên thứ ba nếu chưa có sự đồng ý của Tổng Biên tập. Các dữ liệu chưa công bố hoặc ý tưởng trong bản thảo không được sử dụng cho mục đích cá nhân nếu chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Tác giả.

- Minh bạch và công bằng: Biên tập viên phải hành xử công tâm, không thiên vị, không để các mối quan hệ cá nhân hay lợi ích riêng ảnh hưởng đến việc đánh giá bản thảo hoặc lựa chọn người phản biện. Biên tập viên phải báo cáo trung thực và đầy đủ về tình trạng bản thảo cho Tổng Biên tập.

- Công bố xung đột lợi ích: Mọi xung đột lợi ích tiềm ẩn của Biên tập viên phải được thông báo trước khi nhận nhiệm vụ xử lí bản thảo và cập nhật khi có thay đổi. Biên tập viên không được tham gia xử lí các bản thảo do chính mình, người thân hoặc đồng nghiệp viết, hoặc liên quan đến sản phẩm/dịch vụ mà bản thân có lợi ích cá nhân.

3. Đối với Phản biện

Phản biện đóng góp quan trọng trong việc hỗ trợ Ban Biên tập ra quyết định xuất bản và góp phần nâng cao chất lượng khoa học của bài báo xuất bản trên TVUJS.

- Tinh thần trách nhiệm: Phản biện cần thực hiện nhiệm vụ một cách nghiêm túc, không qua loa hay thỏa hiệp với sai phạm. Phản biện cần từ chối tham gia khi phát hiện bản thảo không phù hợp với chuyên môn; và/hoặc bản thân có mối quan hệ cá nhân với Tác giả.

- Khách quan: Phản biện phải công tâm, không thiên vị, không bị ảnh hưởng bởi lợi ích cá nhân hay vật chất trong quá trình đánh giá bản thảo. Kết quả phản biện, đánh giá bản thảo phải dựa trên chất lượng nội dung và nội hàm khoa học, tránh phân biệt giới tính, chủng tộc, tôn giáo, nơi công tác… Các quan điểm và ý kiến nhận xét của Phản biện phải rõ ràng, cụ thể và phù hợp.

- Bảo mật: Bản thảo được gửi để phản biện cần được xem là tài liệu mật. Các thông tin liên quan bản thảo cũng như nội dung trao đổi, thảo luận về bản thảo giữa Phản biện và Ban Biên tập hoặc Phản biện và Tác giả cần được giữ bí mật. Nếu cần thiết thảo luận với đồng nghiệp trong quá trình đánh giá bản thảo, Phản biện trao đổi cụ thể với Ban Biên tập để đảm bảo tuân thủ tính bảo mật. Các dữ liệu chưa công bố hoặc ý tưởng trong bản thảo không được sử dụng cho mục đích cá nhân nếu chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Tác giả.

- Cảnh giác với các vấn đề đạo đức nghiên cứu: Phản biện cần lưu ý các vấn đề đạo đức tiềm ẩn như đạo văn, trùng lặp nội dung, hoặc dữ liệu không minh bạch. Nếu phát hiện sự tương đồng đáng kể với các công trình đã công bố, Phản biện cần thông báo cho Biên tập viên. Các dữ liệu, nguồn gốc hay lập luận đã được công bố trong các tài liệu liên quan phải được yêu cầu có trích dẫn phù hợp.

- Công bố xung đột lợi ích: Phản biện phải đảm bảo không có bất kì xung đột lợi ích với tác giả, nhà tài trợ… liên quan bản thảo. Phản biện có trách nhiệm báo cáo sớm cho Ban Biên tập nếu có bất kì xung đột hay mâu thuẫn lợi ích phát sinh trong quá trình phản biện bản thảo.

4. Đối với Tác giả

- Tính độc lập của bản thảo: Tác giả cam kết gửi bản thảo chưa từng được công bố dưới bất kì hình thức nào (bản in hoặc điện tử), và không đang trong quá trình xem xét tại bất kì TVUJS, kỉ yếu hoặc ấn phẩm khoa học nào khác. Trong quá trình bản thảo được xem xét tại TVUJS, Tác giả không được gửi đồng thời đến các đơn vị xuất bản khác cho đến khi nhận được thông báo chính thức từ TVUJS về việc từ chối xuất bản.

- Tuân thủ pháp lí và an toàn nghiên cứu:

Đối với các nghiên cứu liên quan đến hóa chất, quy trình hoặc thiết bị có nguy cơ gây hại, Tác giả phải nêu rõ trong bản thảo việc tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật hiện hành của Việt Nam và các hướng dẫn quốc tế liên quan.

Đối với các nghiên cứu có đối tượng là con người hoặc động vật: Nghiên cứu liên quan đến động vật phải tuân thủ các quy trình chăm sóc và sử dụng động vật trong nghiên cứu theo quy định quốc tế. Đối với nghiên cứu trên người, Tác giả phải tuân thủ Hướng dẫn quốc gia về đạo đức trong nghiên cứu y sinh học của Bộ Y tế Việt Nam, cũng như các quy định pháp luật và công ước quốc tế mà Việt Nam đã phê chuẩn. Nếu nghiên cứu được miễn trừ phê duyệt đạo đức, Tác giả phải nêu rõ lí do và chi tiết miễn trừ trong bản thảo. Việc thu thập dữ liệu từ người tham gia phải có sự đồng thuận tự nguyện, đồng thời đảm bảo quyền riêng tư, bảo mật thông tin cá nhân, hình ảnh, bệnh án… Tác giả phải thực hiện các biện pháp hợp lí để bảo vệ danh tính của người tham gia. Bản thảo cần bao gồm tuyên bố rõ ràng về tổ chức/ủy ban đã cấp phép thực hiện nghiên cứu.

- Tôn trọng và công bằng học thuật: Tác giả phải thể hiện tinh thần tôn trọng đồng nghiệp (respect for colleagues), trách nhiệm xã hội (social responsibility); và tuyệt đối không phân biệt đối xử (nondiscrimination) dựa trên giới tính, chủng tộc, dân tộc, tôn giáo hoặc bất kì yếu tố nào không liên quan đến năng lực khoa học.

- Bảo mật thông tin: Tác giả có trách nhiệm bảo mật mọi tài liệu, nội dung phản biện và biên tập do TVUJS cung cấp. Các dữ liệu nhạy cảm như bản ghi âm phỏng vấn, thông tin cá nhân, bí mật thương mại, quân sự hoặc tình trạng bệnh lí của người tham gia nghiên cứu phải được xử lí cẩn trọng và không được công bố nếu chưa có sự cho phép hợp pháp.

- Truy cập và lưu trữ dữ liệu: Tác giả có thể được yêu cầu cung cấp dữ liệu nghiên cứu liên quan nhằm hỗ trợ quá trình bình duyệt và xác minh tính chính xác của kết quả nghiên cứu. Các dữ liệu này cần được chuẩn bị đầy đủ, rõ ràng và sẵn sàng chia sẻ với Ban Biên tập trong một khoảng thời gian nhất định.

- Tính nguyên bản và đạo văn: Tác giả phải đảm bảo nội dung bản thảo do chính Tác giả tạo ra. Tất cả nội dung, dữ liệu, hình ảnh, ý tưởng, lời nói của người khác được sử dụng trong bản thảo phải có trích dẫn cụ thể và trình bày rõ ràng trong mục Tài liệu tham khảo theo quy định về trích dẫn và tài liệu tham khảo của TVUJS.

Đạo văn là một lỗi rất nghiêm trọng về tiêu chuẩn đạo đức khoa học. Đạo văn trong bản thảo khoa học được thực hiện dưới nhiều hình thức:

• Sao chép nội dung của người khác mà không trích dẫn nguồn;
• Sao chép quá nhiều nghiên cứu của người khác dù có trích dẫn, làm mất tính nguyên bản của công trình;
• Trích dẫn sai lệch hoặc không chính xác về tác giả và nguồn;
• Diễn đạt lại ý tưởng của người khác mà không ghi nhận;
• Tái sử dụng nội dung đã công bố của chính mình mà không trích dẫn (đạo văn chính mình);
• Tỉ lệ trùng lặp nội dung từ các nguồn đã công bố vượt quá 25%, dù có trích dẫn đúng quy định.

5. Xử lý vi phạm

- Đối với Biên tập viên và Phản biện

Nếu bản thảo bị phát hiện vi phạm chính sách đạo đức xuất bản trong quá trình phản biện hoặc biên tập, Tạp chí có thể chấm dứt vai trò của cá nhân liên quan và áp dụng các biện pháp xử lí bổ sung tùy theo mức độ nghiêm trọng.

- Đối với Tác giả

Nếu trong quá trình bình duyệt, biên tập, Tác giả hoặc đồng Tác giả phát hiện vi phạm liên quan đến đạo đức nghiên cứu, sở hữu trí tuệ, xung đột lợi ích hoặc vai trò đóng góp, cần thông báo ngay cho Tạp chí kèm theo minh chứng. TVUJS sẽ xem xét và có kết luận về việc rút hoặc hủy bản thảo, không tiếp tục các công đoạn khác theo quy trình của Tạp chí và thông báo chính thức đến Tác giả liên hệ.

Với các vi phạm không được phát hiện chủ động liên quan về đạo đức nghiên cứu, sở hữu trí tuệ, xung đột về lợi ích, xung đột về vai trò sự đóng góp của các tác giả, xung đột về chính sách khác, Tạp chí sẽ xem xét và xử lí theo mức độ: yêu cầu chỉnh sửa, hủy bài, xóa bài, từ chối tiếp nhận bài mới của Tác giả trong thời gian từ 01 đến 03 năm, hoặc áp dụng các hình thức xử lí khác theo quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam.